Vanaf donderdag 1 mei a.s. is museum It Tsiispakhûs weer geopend en is de nieuwe wisseltentoonstelling te zien, geheten: ‘De Melkstaking 1943’.
Donderdag 29 april 1943 zet Friedrich Christiansen, de bevelhebber van de Duitse troepen in Nederland, het hele land in vuur en vlam. Hij stuurt die dag een telexbericht aan alle kranten waarin hij bekend maakt dat de voormalige Nederlandse militairen, die in mei 1940 hebben gevochten en zijn vrijgelaten, in krijgsgevangenschap zullen worden weggevoerd (300.000 man).
Want volgens de bekendmaking is, door vijandig gedrag, telkens het vertrouwen van de Duitse bezetter geschonden. Met dit valse voorwendsel worden de betrokken mannen in de krant opgeroepen zich persoonlijk aan te melden. Wie hier geen gevolg aan geeft, moet op de strengste maatregel rekenen, zo is te lezen.
De bekendmaking is de aanleiding tot het uitbreken van stakingen in het hele land.
Deze april-mei staking heeft in Friesland de naam ‘De Melkstaking’ gekregen. Boeren weigeren hun melk aan de zuivelfabriek (Duitse bezetter) te leveren. Ze laten deze in de sloot lopen of verkopen de melk aan de burgers.
De Duitse bezetter reageert snel en met harde hand. Zo kondigt zij 1 mei ‘43 het Politie-Standrecht af : bij overtreding van de verordeningen openbare orde wacht, zonder eerlijk proces, de doodstraf. Hierdoor vinden in de eerste week van mei ’43 al meer dan 21 Friezen de dood.
Ondanks dat de staking geldt als de grootste uit de Nederlandse geschiedenis, wordt deze vaak de ‘vergeten staking’ genoemd.
In 2025 is in museum it Tsiispakhûs in Wommels in het kader van 80 jaar Vrijheid de tentoonstelling ‘De Melkstaking 1943’ te zien. Met fragmenten uit dagboeken van drie geëxecuteerde stakers, brieven van veroordeelden en ervaringen van ooggetuigen, maakt u kennis met hun verzet en hun lot.
Expositie: 1 mei t/m 2 nov. 2025 van donderdag t/m zondag van 13.30 tot 16.30 uur
.